KARDİYOVASKÜLER SİSTEMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Kardiyovasküler sistem muayenesinde amaç, bir pompa olarak kalbin ve kanın vücut içinde dolaşımını sağlayan arter(atardamarın) ve venlerin (toplardamarın) fonksiyonlarını değerlendirmektir. Alo 182 hattını arayarak veya internet üzerinden “hastanerandevu.gov.tr” sitesine girerek Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerden Kardiyoloji Bölümü Doktorlarımızdan Randevu Alınması gerekir.
Hastada şiddetli göğüs ağrısı olduğunda, kalp krizi geçirdiyse, girişimsel olmayan tetkiklerde koroner darlık belirtileri tespit edildiyse,
Efor testi pozitif çıktıysa,
Eko sırasında kalp kasılması olanlarda,
Talyum testi sırasında koroner arter hastalığı şüphesi olursa,
Bilgisayar anjiyosu şüpheli olanlarda,
Kalp kapak hastalığı olanlarda,
Kalp ameliyatı dışında, şeker hastası olup önemli bir ameliyat geçirecek olanlarda,
Bypass olan hastalarda kontrol amaçlı olarak,
40 yaş üzerindeki önemli ameliyat geçirecek olanlarda,
Stent takılmış olan hastalarda kontrol amaçlı olarak anjiyo uygulanır.
Önerilen Girişimsel işlem hastanemizde Prof. Dr. Cihangir UYAN ve Uzman doktor ekibi eşliğinde yapılmaktadır.
KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ GİRİŞİMSEL İŞLEMLER
Kalp Kataterizasyon ve anjiyografi
Kalp kataterizasyonu ve anjiyografi nedir, neden bu işlemlere gereksinim duyulur?
Kalp kataterizasyonu ve anjiyografi tedavi değil, tanı (teşhis) yöntemidir. Kalp boşluklarının ve coroner arterlerin kontrast madde (bir çeşit tıbbi boya maddesi) verilerek görüntülenmesi ve “X” ışınları kullanılarak hareketli film çekilmesi esasına dayanır. Elde edilen veriler tedavinin yönlendirilmesinde çok kıymetlidir ve çoğu hastada tedavi stratejisinin seçimi için temel belirleyici olmaktadır. İşlemlerin başarı oranı %99’un üzerindedir.
Kalp kataterizasyonu ve anjiyografi nasıl yapılır?
İşlem öncesi hastalar 4-12 saat aç bırakılır (ilaçlar su ile alınabilir). Hasta katater laboratuarına alınmadan önce, daha iyi bir sterilizasyon sağlanabilmesi için kasık bölgesi traşının yapılmış olması gerekir. Gereğinde sakinleştirici bir ilaç uygulanır. İşlemin yapılacağı kasık ya da kol bölgesi uyuşturulur ve bu bölgedeki atar damara kanül yerleştirilir (giriş yolu açılır). Plastik benzeri maddeden yapılmış ince bir boru (katater) ile kalp boşluklarına ulaşılıp basınç kaydı yapılır; contrast madde verilerek coroner arterler görüntülenir ve film kayıtları alınır, CD’ye kaydedilir. Bu işlem 20-30 dakika sürer. İşlem tamamlandıktan sonar kasıktaki kanül çıkartılır ve 15-20 dakika süre ile bu bölgeye bası yapılır.
Kalp kataterizasyonu ve anjiyografi ile ilişkili istenmeyen olaylar söz konusu olabilir mi, işlemin riski nedir?
Kalp kataterizasyonu sırasında veya hemen sonrasında, nadiren, işlemlerle ilgili sorun ve istenmeyen olaylarla (komplikasyonlar) karşılaşılabilmektedir. Koroner anjiyografi işlemi sonrasında az sıklıkla işlem yapılan damar bölgesinde ağrı,hafif şişlik ve morarma (hematom, ekimoz, psödo-anevrizma) olabilmektedir. Ancak, işlem bölgesinde onarım gerektirecek komplikasyonların olma olasılığı %2’dir. Nadiren inme (felç) ve miyokardenfarktüsü gelişme ihtimali vardır(1000’de2 civarında). Hayati riskin 100’de 2’den düşük olduğu bilinmektedir. Bunlar dışında oluşabilecek diğer komplikasyonlar acil cerrahi, kalp damarlarında ve boşluklarında delinme, ağır alerjik reaksiyona bağlı tansiyon düşüklüğü, bazı ritim bozuklukları, geçici kalp pili gereksinmesi vb. Olup bunlar nadir de olsa görülebilmektedir. Kasık bölgesine kanül yerleştirilmesi sırasında ve ya girişim sonrasında kanülün kasıktan çekilmesine bağlı olarak hissedilen ağrı sebebi ile “vagal reaksiyon” adı verilen geçici tansiyon düşüklüğü ve soğuk terlemeyle seyreden reaksiyonlar gelişebilmektedir (%2). Sayılan bu tür komplikasyonların çoğunun tedavi ile telafi edilmesi imkânı vardır. İşlem sırasında kullanılan iyotlu kontrast maddeye bağlı olarak, böbrek yetersizliği gelişebilir. Böbrek yetersizliği gelişen hastaların çoğunda yetersizlik düzelmekle beraber nadiren hastaların daha sonraki hayatlarında diyaliz tedavisi almaları gerekebilir. Üre’si yüksek hastalara bu durum daha önceden ayrıca izah edilmektedir.
Kalp kataterizasyonu ve anjiyografinin gerekli olmasına ragmen yapılmaması durumunda ne tür sorunlarla karşılaşılabilir?
Kalp kataterizasyonu ve anjiyografinin yapılmaması durumunda, hastanın sağlığıyla ilgili yeterli bilgi edinilemeyeceğinden, gerekli olabilecek girişim ve tedavilerin planlanması sağlıklı bir biçimde gerçekleştirilemeyebilecektir.
Kalp kataterizasyonu ve anjiyografinin yerini tutabilecek alternatif tetkik yöntemleri mevcut mudur?
Noninvazif bir yöntem olarak coroner BT anjiografi alternatif bir yöntem olarak kullanılabilmektedir. Ancak hastalığı göstermedeki duyarlılığı bazı hastalarda invazif anjiografi kadar tatminkâr sonuç veremeyebilmektedir.
Perkütan Koroner Girişimler
Ameliyatsız, ciltten bir damar yoluyla girilerek koroner damarları açmada kullanılan balon anjiyoplasti-stent ve diğer işlemlere “perkütan koroner girişim” (PKG) denir. Koroner kalp hastalarının yaklaşık 1/3’ü PKG ile tedavi edilir.
Balon Anjiyoplasti İşlemi
Koroner Balon Anjiyoplasti, koroner anjiyografi sonucunda hastalıklı damarına balon uygulaması kararı alınan hastalara, aynı seansta veya daha sonraki bir seansta daralmış veya tıkalı damarı açmak için yapılan tedavi girişimidir. Balon dilatasyon (balonla genişletme) işlemi kardiyoloji kateter laboratuarında, kateterler (ince uzun, yumuşak plastik tüpler) benzer yapıda olan ve bu işlem için tasarlanmış kateterler kullanılarak yapılır.
Anjiyoplasti işleminin ilk bölümü koroner anjiyografiye benzer. Lokal anestezi altında, uyanıkken, damar içerisindeki darlık bölgesinde özel tasarlanmış balonun kontrollü olarak şişirilmesi ile darlıklar giderilir. Balon şişirilince, plakları arter duvarına doğru iter. Balon çıkarıldıktan sonra tıkalı bölgeden tekrar kan akımı sağlanmış olur. İşlem genellikle 1 saatten daha kısa sürer ve hasta genellikle ertesi gün taburcu edilir.
Koroner Stent
Koroner Stent (çelik tel kafes), koroner damarlarında balon tedavisi ile yeterli açıklık sağlanamayan ve / veya balon işlemi sonrasında damar içinde yırtılma meydana gelen hastalarda bu sorunları giderme amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Balon üzerine üretici firma tarafından yerleştirilen stent damar içinde balon şişirildiği zaman, damar iç duvarına monte edilmiş olur. Daralmış bölgenin uzunluğuna göre bir veya daha fazla stent gerekebilir. Haftalar içinde bu stentlerin üzeri ince bir zar tabakası ile kaplanır ve stent damar duvarında yaşam boyu kalır. Yıllar içinde teknolojik olarak daha iyi kalitede stentlerin yapılması ile bu girişim By-pass ameliyatı gereksinimini bir miktar azaltmıştır. Balon ve stent uygulamasında başarı oranı %65-99 arasındadır. Altı aylık süreç içinde %20-30 olasılıkla tekrar daralma (restenoz) olabilmektedir. Yeni kullanıma giren ilaç kaplı stentlerde bu ihtimal % 8-15’in aralığına inmiştir. Stent içinde daralma olması durumunda tekrar balon veya stent uygulanabilmektedir. Diyabetik hastalarda tekrar daralma oranı daha yüksektir.
Stent takıldıktan sonra hasta serviste veya koroner yoğun bakım ünitesine alınır. Hastanede kalma süresi genelde 1-2 gündür. İşlem sonrası ilk 6-12 saat boyunca işlem yapılan bacağın düz tutulması çok önemlidir.
Diğer Girişimler
Balon / stent ile yeterli açıklığın sağlanamadığı ya da sağlanamayacağı durumlarda darlığı yakarak açan lazer; çok yüksek devirle dönerek ucundaki küçük top üzerine yerleştirilmiş kristal çıkıntılarla darlığı açan rotablatör, darlıktaki pürüzlü yapıları keserek temizleyen aterektomi’ gibi yöntemler de vardır.
Balon Anjiyoplasti, Koroner Stent ve Diğer İşlemlerin Riski Nedir?
Her girişimsel işlemin belli oranda bir riski vardır. Balon anjiyoplasti ve stent işleminin komplikasyon (istenmeyen olay ve sonuç) riski düşüktür. Ani damar tıkanması (akut oklüzyon), işlem sırasında ve işlemden sonraki ilk 24 saat içerisinde balon ile tedavi edilen bölgede tıkanma ile ortaya çıkar. Ancak anyjiyoplasti sırasında stent takılmış ise bu risk daha düşüktür. Ancak stent takılan olgularda, giderek azalmakla birlikte bu risk 28.güne kadar devam etmektedir. Bu riski en düşük seviyeye çekmek amacıyla stent takılan kişilerde, hekimin önereceği aspirin ve diğer kan sulandırıcı ilaçların kullanılması zorunludur.Diğer komplikasyonların çoğu ani damar tıkanmasından kaynaklanır.
Kalp krizi (%1-2), Ani ölüm (%1’den daha az), Acil bypass cerrahisi gereği (%1’den az).Lokal anestezik veya kontrast maddeye (işlemde kullanılan tıbbi boya maddesi) karşı alerjik reaksiyon,Kontrast maddeye bağlı böbrek fonksiyonlarında bozukluk,Cerrahi girişim veya kan tranfüzyonu gerektiren aşırı kanama,Girişim yerinde kateterin yol açtığı damar hasarı,Kalp veya damarlardan pıhtı kopması ve beyine gitmesi ile meydana gelen felç,Daha önceden bilinmeyen yeni bir yan etki dahi ortaya çıkabilir.
KALICI KALP PİLİ
Uyarı merkezinin (sinus düğümü) yeterli hızda uyarı oluşturamaması veya iletim yolları üzerinde herhangi bir kesinti olması nedeniyle kalp atışlarının aşırı yavaşlaması halinde hastanın normal yaşamını sürdürebilmesi için gerekli kalp atış hızını sağlamak üzere vücuda yerleştirilen kalp pillerine gereksinim duyulur. Kalıcı kalp pilleri ileri derecede gelişmiş teknoloji ürünleri olup kalbin çalışmasını sürekli hissederek gereğinde devreye girerler. Bazı türlerinde hastanın kalp hızının artması gerektiğinde buna hızlanarak yanıt verirler. Böylece hastanın kalp hızı yavaşlamasından dolayı bayılma, fenalık, baş dönmesi, nefes darlığı gibi yakınmaları ortadan kalkacağı gibi yaşam niteliğide düzelir.
Perkütan Atriyal Septal Defekt kapatma İşlemi
Hayatın herhangi bir döneminde tanı alan hastalarda yapılan ekokardiyografi, transözefagial ekokardiyografi (yemek borusu yoluyla ekokardiyografi, TEE) ve anjiyografik yöntemler ile basınç ölçümü sonrasında deliğin kapatılması kararlaştırılabilir. ASD yoluyla sol kulakçıktan sağ kulakçığa geçen miktarı belirli miktarın üzerinde ise ASD kapatılmalıdır. Bu durumda açık kalp cerrahisi şeklinde atriyumlar arasına yama konulması ya da uygun vakalarda kasık toplardamarından girilerek deliğin şemsiye adı verilen özel cihazlar yerleştirilerek kapatılabilir.
Karotis / Vertebral / intraserebral arter balon anjioplasti ve/veya stentleme nerede, nasıl ve kim tarafından yapılır, tahmini süresi nedir?
Karotis / Vertebral / İntraserebral arter balon anjioplasti ve/veya stentleme hastanemizin 2. Katında anjiyografi (veya kateter) laboratuvarında yapılmaktadır. Bu işlemler özel eğitimli girişimsel kardiyolog hekimler, hemşireler ve teknisyenden oluşan bir ekip tarafından yapılmaktadır. Bu işlem ortalama 30-45 dakika kadar sürer. Anjiyografi işlemine benzeyen bir işlem yapılacaktır. İğne ve damar kılıfları ile yüzeyel bir atardamara lokal anestezi (bölgesel uyuşturma) altında doğrudan girilerek işlem yapılmaktadır. Atardamardan girildikten sonra x-ışını ile izlenerek kateter denilen ince tüpler veya borucuklar beyne giden uygun damara ilerletilir. Uygun malzeme ve cihazlarla yukarı da 3 bahsedilen damarı açma veya genişletme işlemi yapılır. İşlem sonrası kateter çekilir. Kateter sistemi çekildikten sonra giriş yeri iyileşene kadar belirli bir süre (6-12 saat) yatmanız ve hareketsiz kalmanız gerekir. Hastanede, klinik durumunuza bağlı olarak bir süre tutulabilirsiniz.
KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ GİRİŞİMSEL İŞLEMLERE KATILAN HEKİMLERİMİZ
- PROF. DR. CİHANGİR UYAN
- UZM. DR BURAK ÖZTÜRKERİ
- UZM.DR EMRAH BAYAM
- UZM. DR.MUZAFFER KAHYAOĞLU
- UZM.DR. YUSUF YILMAZ
- UZM. DR. ERSİN YILDIRIM
- UZM.DR. AHMET ZENGİN
- UZM. DR. CÜNEYT TOPRAK
- UZM.DR. İLKNUR ÇIRALI
- UZM.DR.NURAN GÜNAY